8,8 cm armata morska SK C/35

8,8 cm armata morska SK C/35
8,8 cm Schiffskanone C/35 in Unterseebootslafette C/35
	; Armata morska 8,8 cm SK C/35 na pokładzie U-251
Państwo	III Rzesza
Platforma	działo okrętowe
Używane w latach	1938–1945
Klasy okrętów	okręty podwodne
Kaliber	8,8 cm
Długość lufy	3731 mm
Elewacja	-10° – +30°
Długość	3985 mm
Masa	776 kg
Szybkostrzelność	15—18 strz./min
Donośność pozioma	11 950 m
Prędkość początkowa	700 m/s
	Multimedia w Wikimedia Commons

8,8 cm armata morska SK C/35 – niemiecka armata morska z okresu międzywojennego, wykorzystywana powszechnie podczas II wojny światowej głównie na okrętach podwodnych typu VII.

Historia

Projekt armaty morskiej kalibru 8,8 cm SK C/35 powstał w Niemczech w 1935 roku^[1]. Konstrukcja powstała w związku z zapotrzebowaniem na działo pokładowe dla budowanych okrętów podwodnych typu VII^[2]. Przy projektowaniu działa konstruktorzy wykorzystali doświadczenia z testów armaty morskiej 8,8 cm SK C/30(inne języki), przystosowanej do montażu na pokładach U-Bootów^[3]. Zostało wykonane ze stali o wysokiej wytrzymałości, o zwiększonej odporności na korozję i uszkodzenia mechaniczne^[3]. Armata 8,8 cm SK C/35 montowana była na specjalnie zaprojektowanej dla niej obsługiwanej ręcznie opływowej lawecie Ubts LC/35 U, o prostej konstrukcji, która pozbawiona była wystających elementów i umożliwiała strzelanie z pokładu wynurzonego okrętu podwodnego^[4]. Niektóre elementy wyposażenia lawety (m.in. celownik optyczny i uprząż obsługi) była demontowana i przenoszona do wnętrza kadłuba okrętu podczas pływania w zanurzeniu, a lufę chronił wówczas wodoszczelny kaptur^[5]^[6]. Armata została poddana wszechstronnym testom na pokładzie prototypu jednostki typu VIIA przed wprowadzeniem jej do produkcji seryjnej^[3].

Użycie

Półautomatyczna armata morska SK C/35 kalibru 8,8 cm (niemiecka oficjalna nazwa: 8,8 cm Schiffskanone C/35 in Unterseebootslafette C/35) weszła do użycia w 1938 roku^[7]^[8]. Początkowo model ten miał się znaleźć na pokładach jednostek typu VIIA, jednak opóźnienia w konstrukcji armaty 8,8 cm SK C/32(inne języki) na lawecie Ubts LC/32 U (Ubts LC/36) spowodowały, że montowano ją na kolejnych wariantach okrętów typu VII, a także na niektórych trałowcach typu 1940(inne języki) i ścigaczach okrętów podwodnych^[9]^[10]. Na okrętach podwodnych typu VII montowana była w osi symetrii okrętu, przed kioskiem^[11]. Lawetę działa otaczały dwa kręgi antypoślizgowe, wykonane z pasków chropowatego metalu^[12]. Obsada działa na U-Bootach liczyła od 5 do 6 osób (dowódca – drugi oficer, dwóch celowniczych, amunicyjny i jeden lub dwóch pomocników)^[12].

Z powodu wyposażenia większości alianckich statków w uzbrojenie artyleryjskie, od połowy listopada 1942 roku armata była demontowana z pokładów okrętów podwodnych typu VII, zastępowana przez działka przeciwlotnicze 2 cm FlaK 30, 2 cm FlaK 38 i 3,7 cm FlaK 43 (na ukończonych w II kwartale 1943 roku nowych jednostkach typu VIIC/41 i VIIF działa nie były już instalowane)^[7]^[13]. Ostatni znany przykład użycia działa pokładowego podczas bitwy o Atlantyk miał miejsce 19 czerwca 1942 roku, kiedy to U-701 zatopił z jego pomocą amerykański trałowiec USS YP-389^[11]^[14]. Po listopadzie 1942 roku, na pisemny wniosek dowódcy, armaty pokładowe mogły pozostać na jednostkach operujących w Arktyce i na Morzu Śródziemnym, gdzie wykorzystywane mogły być do ostrzału celów naziemnych^[13]. Działa SK C/35 przywrócono także w latach 1944–1945 na pokłady okrętów podwodnych typu VII walczących na Bałtyku z jednostkami Floty Bałtyckiej (otrzymały je U-242, U-290, U-348, U-370, U-479, U-679 i U-958)^[13].

Opis konstrukcji i dane techniczne

Armata morska SK C/35 miała kaliber 8,8 cm, długość całkowitą 3985 mm i masę 776 kg^[7]^[15]. Długość lufy wynosiła 3731 mm (45 kalibrów, L/45)^[7]^[16]. Lufa składała się z płaszcza z luźno osadzoną koszulką^[15]. Armata miała zamek klinowy z przesuwanym w poziomie klinem zamkowym^[16]. Długość komory nabojowej wynosiła 348,7 mm, a jej objętość 2,49 dm³^[7]^[15]. Długość części wiodącej lufy wynosiła 3313,5 mm^[7]^[17]. W lufie znajdowało się 28 bruzd o wymiarach 1,2 × 6,4 mm^[17]^[a]. Używano amunicji zespolonej o masie 15 kg i długości 385,5 mm, która wykorzystywała pociski burzące o masie 9 i 9,5 kg, przeciwpancerne o masie 10,2 kg i oświetlające o masie 9,4 kg, wystrzeliwane z prędkością wylotową 700 m/s za pomocą ładunków miotających RPC/40N o masie 2,1 kg^[7]^[10]^[b]. Ciśnienie robocze wynosiło 2400 kG/cm²^[10]^[17]^[c]. Przy maksymalnym kącie podniesienia lufy 30° donośność wynosiła 11 950 metrów^[7]^[17]. Szybkostrzelność praktyczna wynosiła od 15 do 18 strz./min, a żywotność efektywna działa szacowana była na 12 000 strzałów^[17]^[18]. Zapas amunicji na U-Bootach wynosił od 220 do 250 naboi^[7]^[12].

Stosowana na okrętach podwodnych cokołowa laweta Ubts LC/35 miała masę 2425 kg (wraz z działem), pionowy kąt ostrzału od -10° do +30°, prędkość obrotu i prędkość podnoszenia 1,5° na sekundę oraz możliwość obrotu w zakresie 360°^[5]^[7]^[d].

Uwagi

↑ DiGiulian 2022 ↓ podaje, że w lufie znajdowały się 32 bruzdy o wymiarach 1,05 × 5,4 mm.
↑ Borowiak 2009 ↓, s. 160 podaje, że pociski burzące miały masę 13,7 kg, przeciwpancerne 13,9 kg, a oświetlające 11,2 kg.
↑ DiGiulian 2022 ↓ podaje, że ciśnienie robocze wynosiło 2750 kG/cm².
↑ Borowiak 2009 ↓, s. 161 podaje, że kąt podniesienia lufy wynosił od -4° do +30°.

Przypisy

↑ Skwiot 2007 ↓, s. 71.
↑ Skwiot 2007 ↓, s. 71, 77.
↑ ^a ^b ^c Skwiot 2007 ↓, s. 77.
↑ Skwiot 2007 ↓, s. 87–88.
↑ ^a ^b Skwiot 2007 ↓, s. 88.
↑ Borowiak 2009 ↓, s. 160–161.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j DiGiulian 2022 ↓.
↑ Borowiak 2009 ↓, s. 159, 161.
↑ Skwiot 2007 ↓, s. 83.
↑ ^a ^b ^c Campbell 2002 ↓, s. 251.
↑ ^a ^b Borowiak 2009 ↓, s. 159.
↑ ^a ^b ^c Borowiak 2009 ↓, s. 160.
↑ ^a ^b ^c Borowiak 2009 ↓, s. 158.
↑ Blair 1998 ↓, s. 632.
↑ ^a ^b ^c Skwiot 2007 ↓, s. 86.
↑ ^a ^b Skwiot 2007 ↓, s. 83, 86.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Skwiot 2007 ↓, s. 87.
↑ Borowiak 2009 ↓, s. 161.

Bibliografia

Clay Blair: Hitlera wojna U-Bootów. Myśliwi 1939–1942. Warszawa: Wydawnictwo MAGNUM, 1998. ISBN 83-85852-26-3.
Mariusz Borowiak: Żelazne rekiny Dönitza. T. 1. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press, 2009. ISBN 978-83-7020-400-6.
John Campbell: Naval Weapons of World War Two. London: Conway Maritime Press, 2002. ISBN 0-87021-459-4. (ang.).
Tony DiGiulian: 8.8 cm/45 (3.46") SK C/35. NavWeaps, 2022-12-27. [dostęp 2024-04-13]. (ang.).
Mirosław Skwiot: Niemiecka artyleria okrętowa. T. III. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press, 2007, seria: GunPower. ISBN 978-83-7237-193-5.

[18] DiGiulian 2022 ↓ podaje, że w lufie znajdowały się 32 bruzdy o wymiarach 1,05 × 5,4 mm.

[19] Borowiak 2009 ↓, s. 160 podaje, że pociski burzące miały masę 13,7 kg, przeciwpancerne 13,9 kg, a oświetlające 11,2 kg.

[20] DiGiulian 2022 ↓ podaje, że ciśnienie robocze wynosiło 2750 kG/cm².

[22] Borowiak 2009 ↓, s. 161 podaje, że kąt podniesienia lufy wynosił od -4° do +30°.

[CITEREFSkwiot200771-1] Skwiot 2007 ↓, s. 71.

[CITEREFSkwiot200771,_77-2] Skwiot 2007 ↓, s. 71, 77.

[CITEREFSkwiot200777-3] Skwiot 2007 ↓, s. 77.

[CITEREFSkwiot200787–88-4] Skwiot 2007 ↓, s. 87–88.

[CITEREFSkwiot200788-5] Skwiot 2007 ↓, s. 88.

[CITEREFBorowiak2009160–161-6] Borowiak 2009 ↓, s. 160–161.

[CITEREFDiGiulian2022-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j DiGiulian 2022 ↓.

[CITEREFBorowiak2009159,_161-8] Borowiak 2009 ↓, s. 159, 161.

[CITEREFSkwiot200783-9] Skwiot 2007 ↓, s. 83.

[CITEREFCampbell2002251-10] Campbell 2002 ↓, s. 251.

[CITEREFBorowiak2009159-11] Borowiak 2009 ↓, s. 159.

[CITEREFBorowiak2009160-12] Borowiak 2009 ↓, s. 160.

[CITEREFBorowiak2009158-13] Borowiak 2009 ↓, s. 158.

[CITEREFBlair1998632-14] Blair 1998 ↓, s. 632.

[CITEREFSkwiot200786-15] Skwiot 2007 ↓, s. 86.

[CITEREFSkwiot200783,_86-16] Skwiot 2007 ↓, s. 83, 86.

[CITEREFSkwiot200787-17] Skwiot 2007 ↓, s. 87.

[CITEREFBorowiak2009161-21] Borowiak 2009 ↓, s. 161.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[a]

[b]

[c]

[18]

[d]

Przeciwlotnicze	Oerlikon 20 mm Bofors 25 mm 25 mm wz. 96 1.1" 3,7 cm SK C/30 M4 QF Mark II 2pdr Mark VIII Bofors 40 mm L/56 47 mm M1885
Średniego kalibru	8,8 cm SK C/35 100 mm wz. 1891 100 mm wz. 1917 105 mm L/40 wz.36 120 mm wz. 36 L/50 130 mm wz. 1924 140 mm L/50 wz. 3 149 mm L/50 152 mm Mark XXIII
Działa uniwersalne	45 mm 21-K 102 mm Mk XVI 127 mm L/25 127 mm L/38
203 mm	203 mm L/55 Mk. 9-14 203 mm L/55 Mk. 12/15
Okręty liniowe	254 mm Mark I-IV 28 cm SK C/34 330 mm M1931 38 cm SK C/34 381 mm M1934 380 mm M1935 381 mm Mark I 406 mm L/45 406 mm L/50 40,6 cm C/34